Rechtbank

Beetsterzwaag heeft lange tijd dienst gedaan als zetel van het kantongerecht Beetsterzwaag, waarvan de rechtszaken gehouden werden in de rechtbank. Het huidige gebouw dateert van 1923 en is een ontwerp van de architect Simon Wijn. Het is gebouwd in de zogenaamde Um-1800  stijl, net zoals bijvoorbeeld de Bijenkorf in Amsterdam. (Huisman, 1986).

In 1811 werden de eerste rechtszaken in Beetsterzwaag gehouden, tijdens de Napoleontische tijd. Beetsterzwaag was een van de negentien Friese regio’s. In deze tijd werd recht gesproken door een zogenaamde vredesrechter, die als voornaamste taak had om een schikking tussen beide partijen te treffen. Na een re-organisering werd de regio Beetsterzwaag als kanton een onderdeel van het arrondissement Heerenveen. Dit gebeurde in 1838. Onder de jurisdictie van Beetsterzwaag vielen de gemeenten Opsterland en Smallingerland. In 1877 werd Ooststellingwerf hierbij gevoegd. (Huisman, 1986)

Tot 1869 was Ferdinand Adrianus van Boelen (lid van het adellijke geslacht van Boelen) de vredesrechter van Beetsterzwaag. Na hem voerden leden van het geslacht Van Harinxma Thoe Slooten het ambt van kantonrechter uit, namelijk van 1869 tot 1934. Zij stonden bekend om hun strenge optreden tegen stroperij. Dit zou komen doordat zij eigenaar waren van de bossen rond Beetsterzwaag. In hun ogen was al het wild dus ook van hen, waardoor stropers strenger gestraft werden dan in andere kantons. Zo waren de boetes hoger en werd men veroordeeld tot langere celstraffen. (Bies, 2007).

De laatste rechtszaak in dit gebouw was in 2007, waarbij het werd gebruikt als locatie van de rechtbank in Leeuwarden. In 2002 was namelijk al besloten om de jurisdictie Beetsterzwaag op te heffen aangezien de kosten te hoog waren om het verdere gebruik van de rechtbank te rechtvaardigen. Tegenwoordig staat het te koop als bedrijfspand en is het één van de rijksmonumenten van Beetsterzwaag. (Dijkstra bedrijfsmakelaardij, z.d.).